Ar (arşivleyici) formatı, tek bir dosyada birden fazla dosyayı depolayan arşiv dosyaları oluşturmak ve işlemek için kullanılan bir dosya formatıdır. Unix sistemlerinde ortaya çıkmış ve yaygın olarak BSD tabanlı işletim sistemlerinde kullanılır. Ar formatı, birden fazla dosyayı depolama veya dağıtım için bir araya getirmenin basit ve verimli bir yoludur.
Bir ar arşiv dosyası, bir dizi arşiv üyesinin ardından gelen genel bir başlıktan oluşur. Her arşiv üyesi, arşivde depolanan bir dosyayı temsil eder. Genel başlık, dosyayı bir ar arşivi olarak tanımlayan ve arşiv format sürümü hakkında temel bilgiler sağlayan basit bir metin başlığıdır.
Bir ar arşivinin genel başlığı, "!<arch>\n" imza dizesiyle başlar. Bu imza, bir satır sonu karakteri ile takip edilir ve dosyayı bir ar arşivi olarak tanımlamaya yarar. İmzanın ardından, her biri arşivde depolanan bir dosyayı temsil eden bir dizi dosya üyesi gelir.
Bir ar arşivindeki her dosya üyesi, bir dosya başlığından ve dosya verilerinin kendisinden oluşur. Dosya başlığı, dosya adı, değiştirme zaman damgası, sahip ve grup kimlikleri, dosya modu ve boyutu gibi dosya hakkında meta veriler içerir. Dosya başlığı 60 bayt sabit boyuta sahiptir ve şu şekilde yapılandırılmıştır:
- Dosya adı (16 bayt): Dosyanın adını temsil eden null ile sonlandırılmış bir dize. Dosya adı 15 karakterden uzunsa, kesilir ve özel "/" sembolü, tam dosya adının ayrı bir dosya üyesinde depolandığını belirtmek için kullanılır.
- Dosya değiştirme zaman damgası (12 bayt): 1 Ocak 1970'ten (Unix epoch zamanı) itibaren saniye cinsinden dosyanın değiştirme zaman damgasını temsil eden ondalık bir tamsayı.
- Sahip kimliği (6 bayt): Dosyanın sahibinin kullanıcı kimliğini temsil eden ondalık bir tamsayı.
- Grup kimliği (6 bayt): Dosyanın grubunun grup kimliğini temsil eden ondalık bir tamsayı.
- Dosya modu (8 bayt): Dosyanın modunu ve izinlerini temsil eden sekizlik bir tamsayı.
- Dosya boyutu (10 bayt): Dosyanın boyutunu bayt cinsinden temsil eden ondalık bir tamsayı.
- Bitiş karakterleri (2 bayt): Dosya başlığının sonunu gösteren iki özel karakter, "`\n`" (tırnak işareti ardından satır sonu).
Dosya başlığından sonra, dosya verilerinin kendisi depolanır. Dosya verilerinin boyutu, başlıkta belirtilen dosya boyutuna göre belirlenir. Dosya boyutu tek ise, bir sonraki dosya üyesi için doğru hizalamayı sağlamak için fazladan bir dolgu baytı eklenir.
Bir ar arşivindeki özel bir dosya üyesi, "/ " adına sahip sembol tablosudur. Sembol tablosu, dosya başlığındaki 15 karakter sınırını aşan uzun dosya adlarını depolamak için kullanılır. Bir dosya adı çok uzun olduğunda, dosya başlığında kesilir ve tam ad sembol tablosunda depolanır. Sembol tablosu, uzun dosya adlarını temsil eden null ile sonlandırılmış dizelerin bir listesini içeren özel bir dosya üyesidir.
Bir diğer özel dosya üyesi, "/[0-9]+" adına sahip uzun dosya adı üyesidir. Bu dosya üyesi, sembol tablosuyla birlikte kullanılır. Bir dosya adı dosya başlığına sığmayacak kadar uzun olduğunda, sembol tablosunda "/[offset]/[length]" biçiminde özel bir giriş oluşturulur; burada "offset", tam dosya adının depolandığı uzun dosya adı üyesindeki bayt ofsetidir ve "length", tam dosya adının uzunluğudur.
Ar formatı ayrıca, arşiv dosyaları oluştururken veya işlerken kullanılabilecek çeşitli seçenekleri ve bayrakları da destekler. Bazı yaygın seçenekler şunlardır:
- "r": Mevcut bir arşive dosyalar ekler ve aynı ada sahip mevcut dosyaların yerini alır. - "c": Mevcut bir dosyanın yerini alarak yeni bir arşiv dosyası oluşturur. - "u": Mevcut bir arşivdeki dosyaları günceller, yeni dosyalar ekler veya dosyaların eski sürümlerinin yerini alır. - "d": Mevcut bir arşivden dosyaları siler. - "t": Bir arşivin içeriğini listeler.
Ar formatının bir sınırlaması, sıkıştırmayı desteklememesidir. Bir ar arşivinde depolanan dosyalar sıkıştırılmaz ve orijinal formatlarında depolanır. Ancak, ar arşivleri, sıkıştırılmış arşivler oluşturmak için gzip veya bzip2 gibi sıkıştırma yardımcı programlarıyla birlikte kullanılabilir.
Basitliğine rağmen, ar formatı onlarca yıldır yaygın olarak kullanılmaktadır ve Unix ve BSD sistemlerinde kitaplık dosyaları oluşturmak ve dağıtmak için standart bir format olmaya devam etmektedir. "ar" komutunun kendisi, sembol tabloları oluşturmak için "ranlib" komutu ve nesne dosyalarındaki sembolleri listelemek için "nm" komutu gibi birçok yaygın Unix yardımcı programı ar arşivleriyle çalışır.
Özetle, ar (arşivleyici) formatı, Unix ve BSD sistemlerinde arşiv dosyaları oluşturmak ve işlemek için kullanılan basit ve verimli bir dosya formatıdır. Arşivi tanımlayan genel bir başlıktan ve arşivde depolanan dosyaları temsil eden bir dizi dosya üyesinden oluşur. Ar formatı, bir sembol tablosu ve özel dosya üyeleri kullanarak uzun dosya adlarını destekler. Yerleşik sıkıştırma sağlamazken, ar arşivleri sıkıştırılmış arşivler oluşturmak için sıkıştırma yardımcı programlarıyla birleştirilebilir. Ar formatı onlarca yıldır yaygın olarak kullanılmaktadır ve Unix ve BSD sistemlerinde dosyaları paketlemek ve dağıtmak için standart bir format olmaya devam etmektedir.
Dosya sıkıştırması, veri dosyalarının boyutunu verimli depolama veya iletim için azaltan bir süreçtir. Çeşitli algoritmaları kullanarak, veriyi sıkıştırmak için fazlalıkları belirleyip ortadan kaldırır, bu genellikle verinin boyutunu orijinal bilgiyi kaybetmeden önemli ölçüde azaltabilir.
İki ana dosya sıkıştırma türü vardır: kayıpsız ve kayıplı. Kayıpsız sıkıştırma, orijinal verinin sıkıştırılmış veriden mükemmel bir şekilde yeniden oluşturulmasını sağlar, bu da her bit verinin önemli olduğu dosyalar için idealdir, örneğin metin veya veritabanı dosyaları. Yaygın örnekler arasında ZIP ve RAR dosya formatları bulunmaktadır. Diğer yandan, kayıplı sıkıştırma, dosya boyutunu daha önemli ölçüde azaltmak için daha az önemli verileri ortadan kaldırır, genellikle ses, video ve görüntü dosyalarında kullanılır. JPEG ve MP3'ler, bazı veri kayıplarının içeriğin algılanan kalitesini önemli ölçüde düşürmediği örneklerdir.
Dosya sıkıştırması çok sayıda şekilde faydalıdır. Cihazlarda ve sunucularda depolama alanını korur, maliyetleri düşürür ve verimliliği artırır. Ayrıca, ağlar üzerinden dosya aktarım sürelerini hızlandırır, bu da özellikle büyük dosyalar için çok değerlidir. Ayrıca, sıkıştırılmış dosyalar bir arşiv dosyasına gruplandırılabilir, bu da birden çok dosyanın organizasyonunda ve daha kolay taşınmasında yardımcı olur.
Ancak, dosya sıkıştırmasının bazı dezavantajları vardır. Sıkıştırma ve sıkıştırmayı açma süreci hesaplama kaynakları gerektirir, bu da sistem performansını yavaşlatabilir, özellikle daha büyük dosyalar için. Ayrıca, kayıplı sıkıştırma durumunda, bazı orijinal veriler sıkıştırma sırasında kaybolur ve sonuçtaki kalite, tüm kullanımlar için kabul edilebilir olmayabilir, özellikle yüksek kalite talep eden profesyonel uygulamalar için.
Dosya sıkıştırması, bugünün dijital dünyasında kritik bir araçtır. Verimliliği artırır, depolama alanını korur ve indirme ve yükleme sürelerini azaltır. Bununla birlikte, sistem performansı ve kalite bozulma riski açısından kendi dezavantajlarına sahiptir. Bu nedenle, belirli veri ihtiyaçları için doğru sıkıştırma tekniğini seçerken bu faktörlerin farkında olmak önemlidir.
Dosya sıkıştırması, dosyanın boyutunu azaltma işlemidir, genellikle depolama alanını tasarruf etmek veya bir ağ üzerindeki iletimi hızlandırmak için kullanılır.
Dosya sıkıştırması, verilerdeki gereksiz bilgileri belirleyip çıkararak çalışır. İlk verileri daha küçük bir alanda kodlamak için algoritmalar kullanır.
Dosya sıkıştırmanın iki ana türü lossless (kayıpsız) ve lossy (kayıplı) sıkıştırmadır. Kayıpsız sıkıştırma, orijinal dosyanın mükemmel bir şekilde geri yüklenmesini sağlarken, kayıplı sıkıştırma, veri kalitesindeki bazı kayıpların maliyetine daha büyük ölçüde boyut küçültmeyi sağlar.
Popüler bir dosya sıkıştırma aracı örneği, ZIP ve RAR dahil olmak üzere birden fazla sıkıştırma formatını destekleyen WinZip'tir.
Kayıpsız sıkıştırma ile kalite değişmez. Ancak, kayıplı sıkıştırmada, dosya boyutunu daha da küçültmek için az önemli veriler çıkarıldığından kalitede belirgin bir azalma olabilir.
Evet, veri bütünlüğü açısından dosya sıkıştırması güvenlidir, özellikle kayıpsız sıkıştırmayla. Ancak, başka herhangi bir dosyada olduğu gibi, sıkıştırılmış dosyalar da zararlı yazılım veya virüsler tarafından hedef alınabilir, bu yüzden her zaman güvenilir bir güvenlik yazılımı bulundurmak önemlidir.
Neredeyse tüm dosya türleri sıkıştırılabilir, bu türler arasında metin dosyaları, resimler, ses, video ve yazılım dosyaları bulunur. Ancak, elde edilebilecek sıkıştırma seviyesi, dosya türlerine göre önemli ölçüde değişebilir.
ZIP dosyası, bir veya daha fazla dosyanın boyutunu azaltmak için kayıpsız sıkıştırmayı kullanan bir dosya formatı türüdür. ZIP dosyasındaki birden fazla dosya, tek bir dosyada etkili bir şekilde bir araya getirilir, bu da paylaşmayı kolaylaştırır.
Teknik olarak, evet, ancak ek boyut azaltma minimum veya hatta zararlı olabilir. Zaten sıkıştırılmış bir dosyayı sıkıştırmak, bazen sıkıştırma algoritması tarafından eklenen metadatanın neden olduğu boyut artışına neden olabilir.
Bir dosyayı açmak için genellikle bir açma veya açma aracına ihtiyacınız vardır, örneğin WinZip veya 7-Zip. Bu araçlar, sıkıştırılmış formatından orijinal dosyaları çıkarabilir.